Santiago de Compostela / Vigo, 4 de febreiro de 2025. O Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC) comeza a traballar en Galicia en 16 novas investigacións financiadas pola Axencia Estatal de Investigación (AEI) a través da convocatoria de proxectos de I+D+i no marco do programa “Xeración de Coñecemento e Fortalecemento Científico e Tecnolóxico do Sistema de I+D+i” (2023).

Esta convocatoria ten por obxecto financiar a posta en marcha de proxectos de investigación destinados a promover a xeración e avance significativo de coñecemento científico e investigación de calidade contrastada, así como avanzar na procura de solucións aos retos da sociedade. Tamén pode financiar accións dirixidas á formación de persoal investigador predoutoral mediante a realización dunha tese de doutoramento asociada a proxectos de investigación.

Os 8 proxectos IIM

O grupo de Ecofisioloxía, Biomarcadores e Xestión Sostible de Bivalvos lidera “Ferramentas para o cultivo de mexillón resiliente: interaccións entre o cambio climático e as novas tendencias de xestión”, cuxo investigador principal é José Manuel Fernández Babarro. O obxectivo é estudar o impacto tanto do cambio climático como dos cambios na xestión do cultivo de mexillón no recrutamento natural, é dicir, a abundancia de sementes de mexillón nos bancos naturais. A hipótese de partida é que a escaseza de sementes de mexillón é consecuencia de dous factores que afectan simultáneamente á dinámica poboacional da especie, que se relacionan entre si: os cambios climáticos e os cambios na xestión da acuicultura.

O grupo de Microbioloxía e Tecnoloxía de Produtos Mariños lidera “Novas ferramentas moleculares para controlar e identificar patóxenos humanos coñecidos e emerxentes presentes no mexillón”, cuxo investigador principal é Alejandro Garrido. O principal obxectivo é mellorar a seguridade microbiolóxica do mexillón producido en Galicia. Para iso, abordarase a identificación de microorganismos patóxenos presentes mediante a análise metaxenómica de mexillóns das distintas rías de Galicia. Posteriormente desenvolveranse metodoloxías isotérmicas para a detección de patóxenos identificados in situ. Finalmente, as novas metodoloxías validaranse mediante probas interlaboratorios e con ensaios en cunca.

O grupo do Laboratorio de Xeoquímica Orgánica lidera “Impacto da actividade a mesoescala sobre os procesos bioxeoquímicos no mar de Groenlandia”, cuxo investigador principal é Xosé Antón Álvarez. O obxectivo é contribuír a esclarecer o papel das estruturas transitorias de mesoescala e submesoescala que se desenvolven no mar de Groenlandia durante o verán, no contexto da Bomba Biolóxica de Carbono; É dicir, a produción de materia orgánica, a súa degradación e o seu transporte ao océano profundo.

O grupo de Inmunoloxía e Xenómica lidera “Identificación de alteracións metabólicas asociadas á resistencia á infección e á resistencia a enfermidades en peixes como unha fonte de terapias metabólicas”, cuxos principais investigadores son Patricia Pereiro e Beatriz Novoa. O obxectivo é estudar a relación entre o metabolismo e a resposta inmune, coñecida como inmunometabolismo, en dúas especies de peixes de alto interese produtivo en España: rodaballo e dourada.

Os grupos do Laboratorio de Xeoquímica Orgánica e Bioxeoquímica Mariña lideran “Impactos medioambientais das descarga costeira de augas subterráneas nos bancos marisqueiros das rías galegas”, cuxos principais investigadores son Juan Severino Pino e Antonio Cobelo. O obxectivo é identificar e cuantificar a vertedura de augas subterráneas continentais nos bancos marisqueiros de bivalvos das rías galegas e dilucidar os servizos de regulación dos ecosistemas que realizan as rías subterráneas locais ao modular a composición desta vía difusa de transporte cara á costa.

Isabel Medina e Santiago Aubourg, coa colaboración de Carlos Spuch (Instituto de Investigación Sanitaria Galicia-Sur IISGS) e Marta Romeu (Universidade Rovira e Virgili), lideran o proxecto “Exosomas presentesen alimentos de orixe mariña coma fonte de bioactivos para a saúde cerebral: desenvolvementos tecnolóxicos e mecanísticos”. A proposta ten como obxectivo xerar coñecemento científico para a extracción e uso de vesículas extracelulares de orixe mariña, achegando novos coñecementos sobre o seu modo de acción como reguladores da saúde cerebral durante o envellecemento. O obxectivo xeral promoverá o desenvolvemento tecnolóxico dunha nova familia de compostos alimentarios bioactivos e estables, mediante procesos de valorización de produtos de refugallo da industria de procesamento de equinodermos e moluscos. Achegará coñecementos sobre os beneficios asociados ao consumo de exosomas mariños, con especial atención aos adultos maiores, poboación que precisa de iniciativas nutricionais para un envellecemento saudable.

O grupo de Microbioloxía e Tecnoloxía de Produtos Mariños coordina, xunto co grupo HIBRO da Universidade de Córdoba, o proxecto “Modelos avanzados de Avaliación Cuantitativa do Risco Microbiolóxico (ECRM) destinados a desentrañar as ameazas asociadas a biofilms polimicrobianos de Listeria monocytogenes presentes en alimentos listos para o consumo, ligados ás tendencias de consumo mediante a integración dun enfoque multiómico”, cuxos principais investigadores son Marta López Cabo e Juan J. Rodríguez Herrera. O obxectivo principal é caracterizar os factores que facilitan a presenza de L. monocytogenes na cadea alimentaria mediante un enfoque ómico, e incorporar esta información ao desenvolvemento de Modelos Avanzados para a Avaliación Cuantitativa do Risco de Listeriose.

O proxectoFluxo e inventario de dióxido de carbono, acidificación e saúde oceánica en campañas oceanográficas repetidas no océano Atlántico” está dirixido por Xosé Antonio Padín e Fiz Fernández, do grupo de Procesos Oceánicos en Cambio Global. O seu principal obxectivo é recoller datos oceanográficos de gran calidade en tres campañas oceanográficas que repetirán campañas históricas como FRUELA, no océano Antártico; FICARAM, ao longo do Océano Atlántico e OVIDE, no Atlántico Norte. En xeral, o obxectivo é avaliar os forzamentos dos principais efectos do cambio climático no océano (acidificación dos océanos, quecemento, desoxixenación, etc.) para mellorar as predicións do pH e comprender o papel do océano no cambio climático. En concreto, realizarase a cuantificación da acumulación antropoxénica de CO2 e das taxas de acidificación dos océanos, distinguindo entre os seus compoñentes naturais e antrópicos.

Os 5 proxectos MBG

O grupo de Bioloxía Computacional dirixe “Modelado mecanicista impulsado por datos, cuantificación da incerteza e optimización en bioloxía de sistemas”, con Julio R. Banga como investigador principal. O seu obxectivo é desenvolver e aplicar modelos computacionais avanzados para comprender como funcionan os sistemas biolóxicos e as vías bioquímicas a nivel celular. Trátase de utilizar técnicas que xeran modelos dinámicos de forma automática a partir de datos, axustando estes modelos para que as súas predicións sexan máis precisas, mellorando a súa eficacia mediante a aplicación de técnicas matemáticas e, finalmente, utilizar estes modelos para comprender e mellorar os procesos

O grupo de Xenética do Desenvolvemento de Plantas dirixe "Xenómica funcional e mellora xenética do feixón común: afinar a plasticidade dos meristemos para optimizar a arquitectura vexetal para a agricultura resistente ao clima". A investigadora principal é Marta. Santalla. O obxectivo deste estudo é comprender o papel dos xenes e as redes xenéticas que ditan a maduración dos meristemos na xudía común. O meristemo é o tecido presente nas plantas que impulsa o seu crecemento, xa que contén células que son capaces de dividirse e formar novas partes. Comprender como funciona xeneticamente a plasticidade da maduración dos meristemos permitirá reequilibrar o crecemento vexetativo e reprodutivo para personalizar a arquitectura das plantas e mellorar a produtividade (número de flores, froitos e sementes) dos cultivos en ambientes específicos.

O grupo de Ecoloxía da Paisaxe lidera " Avaliación do potencial da restauración dos réximes de incendios ecolóxicos como solución aos incendios extremos nos sistemas mediterráneos: servizos ecosistémicos e escenarios futuros" O proxecto céntrase en abordar a crise ambiental global da perda de biodiversidade buscando solucións innovadoras para a restauración dos ecosistemas reintroducindo o lume de forma controlada para imitar os procesos naturais, fomentando a saúde ecolóxica e a Biodiversidade o investigador principal é Adrián Regos, centrarase en comprender os procesos que inflúen na aparición do lume como perturbación natural en paisaxes socioecolóxicas complexas, concretamente na Reserva da Biosfera do Gerês-Xurés biodiversidade ao lume, utilizando as aves como modelo de estudo, aplicando o IPBES Nature Futures Framework (NFF), co obxectivo de axudar aos actores na toma de decisións públicas. avanzar cara a réximes máis desexables nestes ecosistemas.

O grupo de Xenética, Mellora e Bioquímica de Brásicas leva “O reloxo oculto da natureza: revelando o poder do ritmo circadiano na defensa das plantas contra o estrés biótico”. A investigadora principal é Marta Francisco. O seu obxectivo é desvelar o papel do reloxo circadiano na defensa das plantas contra as pragas, utilizando como modelo os cultivos de Brassica (repolo, coliflor, brócoli). Os ciclos circadianos son os encargados de regular os cambios físicos e mentais que se producen nos organismos vivos ao longo dun día. Esta investigación pretende identificar os momentos de máxima capacidade de resposta defensiva nas plantas e os metabolitos asociados, mediante análises avanzadas.

O grupo de Mecanismos de Sinalización no Estrés e o Desenvolvemento de Plantas lidera “Descifrar a función dos azucres de sinalización na resiliencia dos cultivos”, cuxa investigadora principal é Patricia Fernández. O obxectivo é identificar e caracterizar o comportamento dos azucres sinalizadores producidos en condicións de estrés e que activan a resposta inmune dos cultivos. Estes compostos poderían utilizarse como estratexias innovadoras e ambientalmente seguras para aumentar a resistencia a enfermidades e pragas e, polo tanto, promover a resiliencia das plantas reducindo os insumos químicos altamente contaminantes.

Os 2 proxectos INCIPIT

INCIPIT participa no proxecto “Orientatio Ad Sidera VI: Astronomy in Culture, advanced classical techniques and remote sensing, a multidisciplinary approach” co proxecto “Orientatio Ad Sidera VI: an approach from heritage sciences” , cuxo o investigador principal é César González García. O obxectivo é ampliar as liñas de investigación en Astronomía na Cultura, facendo especial fincapé na intersección da astronomía coas ciencias sociais, especialmente as

A arqueoloxía da paisaxe e a súa correlación cos fenómenos celestes, coñecidas colectivamente como paisaxe celeste ou paisaxe celeste.

Jadranka Verdonkschot e Felipe Criado son os principais investigadores do proxecto “Modeling Megalithic Space. Paleoambiente, navegación e visibilidade nas paisaxes monumentais” Trátase de constatar, mediante métodos científicos, a existencia dun modelo estrutural da paisaxe megalítica e das normas que definen a súa organización espacial. A hipótese principal sostén que os monumentos megalíticos non só cumpren unha función funeraria, senón que tamén estruturan as relacións sociais e a interacción co medio. A investigación céntrase na necrópole megalítica da serra do Barbanza (Galicia).

O proxecto do Centro Oceanográfico IEO A Coruña

“Compartimento de redes tróficas microbianas e metazoarias por niveis tróficos intermedios: impacto da variabilidade estacional e do hábitat” ten a Antonio Bode como investigador principal. O obxectivo é avanzar na comprensión do papel dos niveis tróficos intermedios (MTL) no funcionamento das redes tróficas mariñas mediante a explotación de recursos microbianos e metazoarios. Liderado polo Centro Oceanográfico da Coruña, tamén participa persoal do Centro Oceanográfico de Vigo.

More